ABD denince gözümüzün önüne genellikle uçsuz bucaksız otoyollar, devasa gökdelenler ya da çölün ortasındaki petrol kuyuları gelir.

Fakat çoğu kişinin bilmediği çok ilginç bir gerçek var: Amerika’da üretilen petrolün yaklaşık dörtte biri, yani hatırı sayılır bir kısmı, federal hükümete ait topraklardan ve açık deniz alanlarından çıkarılıyor.

Peki, böylesine büyük bir enerji kaynağı neden kamu arazilerinde bulunuyor? Devlet bu işin neresinde duruyor? Ve bu durum, Amerika’nın enerji geleceğini nasıl şekillendiriyor? Gel, bu merak uyandıran tabloya birlikte bakalım.

Amerika: Dünyanın En Büyük Petrol Üreticisi

2018’den bu yana ABD, dünyanın en fazla petrol üreten ülkesi. Üstelik üretim hâlâ artıyor. Yetkililerin tahminlerine göre 2024 itibarıyla günlük ham petrol üretimi 13,2 milyon varile ulaşabilir. Bu devasa miktarın yaklaşık %25’i, yani her dört varilden biri, federal hükümete ait topraklardan ve açık deniz sahalarından geliyor.

Bir anlamda Amerika’nın enerji pastasının büyük bir dilimi, halkın ortak malı olan arazilerden çıkıyor.

“Devlete Ait Arazi” Ne Demek?

ABD federal hükümeti, ülke topraklarının yaklaşık %28’ine sahip. Bu oran 600 milyon dönümden fazla arazi anlamına geliyor. Dağlar, çöller, ormanlar, geniş bozkırlar ve okyanus alanları… Hepsi bu bütünün parçasıdır.

Bu alanların büyük bölümünü Bureau of Land Management (BLM) yönetiyor. Yerin altındaki petrol, doğal gaz ve maden kaynakları da onların sorumluluğundadır.

Devlet Sondaj Yapmıyor Şirketler Kiralıyor

Pek çok kişinin aklına gelen ilk soru şu: “Devlet kendi petrolünü kendisi mi çıkarıyor?”

Cevap net: Hayır. Federal hükümet sadece arazinin sahibi. Petrol ve doğal gaz çıkarma işini özel şirketler yapıyor. Devlet, bu şirketlere belirli alanları kiralıyor. Karşılığında kira bedelleri, harçlar ve gelir payı (royalty) alıyor.

Yani sistem, bir ev sahibinin mülkünü kiraya vermesine çok benziyor.

Üretimde Büyük Artış

Son 10 yılda kamu arazilerindeki petrol üretimi yaklaşık %70 arttı. En sert yükseliş ise kara alanlarında yaşandı; burada üretim tam %200 artış gösterdi.

Bu tablo, federal toprakların ABD enerji ekosistemi için ne kadar kritik hâle geldiğini açıkça gösteriyor.

Petrol En Çok Hangi Bölgelerden Çıkıyor?

2021 itibarıyla federal hükümet, enerji şirketlerine yaklaşık 25 milyon dönümlük arazi kiralamış durumda. Bu alanlar çoğunlukla ABD’nin Ortabatı ve Batı bölgelerinde. En çok kiralanan beş eyalet şöyle:

• Wyoming: 8,07 milyon dönüm

• New Mexico: 4,3 milyon dönüm

• Alaska: 2,64 milyon dönüm

• Utah: 2,5 milyon dönüm

• Colorado: 2,36 milyon dönüm

Bu eyaletlerden birinden geçmişsen, fark etmeden ülkenin en büyük enerji kaynaklarından birinin yanından geçip gitmiş olabilirsin.

Yeni Kiralama Kuralları: Devlete Daha Fazla Gelir

2022’de çıkarılan Inflation Reduction Act yasası, kamu arazilerinin kiralanma koşullarını tamamen değiştirdi. Eskiden ilk beş yıl için kira bedeli dönüm başına sadece 1,5 dolardı. Yeni düzenlemeye göre fiyatlar şöyle oldu:

• İlk iki yıl: dönüm başına 3 dolar

• Sonraki altı yıl: dönüm başına 5 dolar

• Sonrasında: dönüm başına 15 dolar

Ayrıca petrol gelirlerinden alınan pay da %12,5’ten %16,67’ye yükseltildi. Bu kurallar Ekim 2023’te yürürlüğe girdi ve devletin gelirini ciddi şekilde artırdı.

Kısacası kamu arazileri, artık hem enerji hem de ekonomik katkı açısından daha değerlidir.

Neden Önemli?

Bu mesele sadece petrol üretimiyle ilgili değil. Kamu arazilerinin nasıl kullanıldığı; ekonomiyi, çevreyi, istihdamı ve yerel toplulukların hayatını doğrudan etkiliyor.

Kamu arazilerinden elde edilen gelir, eğitimden altyapıya kadar birçok devlet programına aktarılıyor. Aynı zamanda petrol çıkarılan bölgelerde çevresel etkiler, doğal yaşamın korunması ve insanların geçim kaynakları da tartışma konuları hâline geliyor.

Gelecek Ne Getirir?

Enerjiye olan talep arttıkça ve yasalar değiştikçe federal arazilerin rolü daha da büyüyecek gibi görünüyor. Daha temiz üretim yöntemleri, yeni teknolojiler ve enerji politikaları üzerine daha fazla tartışma kapıda.

Enerji, ekonomi ve çevre arasındaki denge hiç olmadığı kadar kritik.

Siz Ne Düşünüyorsunuz, Dostlar?

ABD’de petrolün bu kadar büyük bir bölümünün kamu arazilerinden çıktığını öğrenince şaşırdınız mı? Biz oldukça şaşırdık. Enerji dünyasında görünenden çok daha fazlası var.

Düşüncelerinizi, merak ettiklerinizi paylaşın birlikte hayatın gözden kaçan ayrıntılarını keşfetmeye devam edelim.